آییننامه نحوه ارزیابی و ارتقای کارکنان دولت
آییننامه ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی کشور
شماره : .44642ت27701ه
تاریخ : 1381.10.28
سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1381.10.18 بنا به پیشنهاد شماره 101.166319 مورخ 1381.9.11سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون ساسی جمهوری اسلامی ایرانآییننامه ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی کشور را به شرح زیر تصویب نمود:
آییننامه ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی کشور
ماده 1- در این آییننامه واژه ها و عبارات زیر در مفاهیم مربوط بکار میروند:
الف - عملکرد:
چگونگی انجام وظایف، فعالیتها و نتایج حاصل.
ب - ارزیابی :
فرآیند سنجش، ارزش گذاری و قضاوت.
ج - شاخص :
مشخصه ای که در اندازه گیری ورودی ها، فرآیندها، ستاده ها یا پیامدها مورد استفاده قرار میگیرد.
د - استاندارد :
حد مطلوب تعیین شده برای سنجش شاخص های ارزیابی عملکرد.
هاقتصادی بودن :
استفاده بهینه از امکانات و منابع.
ماده 2- هدف از ارزیابی عملکرد عبارت است از :
سنجش، ارزش گذاری و قضاوت درخصوص عملکرد دستگاههای اجرایی کشور براساس قوانین و مقرراتمربوط با رویکرد معیارهای اثربخشی،کارایی، اقتصادی و اخلاقی به منظور ارتقای کیفیت دمات دولتی.
ماده 3 - عملکرد دستگاههای اجرایی از بعد عمومیو اختصاصی به شرح زیر مورد ارزیابی قرار میگیرد:
الف - ابعاد عمومی
1- نظامهای مدیریتی شامل :
مدیریت راهبردی، مدیریت منابع انسانی، ساختار (تشکیلات، قوانین و مقررات)، بهبود سیستم ها و روشهای انجام کار، بهره گیری از فن آوری های اداری و قانونگرایی.
2- شهروند مداری - شناخت نیازها و حصول اطمینان از تطابق کیفیت خدمات با نیازها و انتظارات اربابرجوع.
ب - ابعاد اختصاصی
1 - میزان تحقق سیاستهای محوری و جهت گیریهای کلی برنامه های توسعه.
2 - میزان تحقق اهداف کمیبرنامه های توسعه
3 - عملکرد دستگاههای اجرایی باتوجه به برنامه های رییس جمهور و وزیران در موقع اخذ رای از مردم ومجلس.
4 - میزان موفقیت در اجرای طرحهای عمرانی از نظر کیفیت، سرعت و هزینه.
5- میزان تحقق سیاستها و ماموریتهای محوری و مهم دولت (ماموریت های ویژه) تبصره
1 - دستگاههایی که در سند برنامه های توسعه هدفهای کمیو کیفی ندارند براساس شرح وظایفقانونی مورد ارزیابی قرار میگیرند.
تبصره 2 - دستگاههایی که مشمول یک یا چند بند از بندهای 3، 4 و 5 نشوند امتیاز آن به سایر ابعاد و محورهااضافه میگردد.
ماده 4 - فرآیند تدوین شاخص های ارزیابی عملکرد به شرح زیر است:
الف - تدوین شاخص های ارزیابی عملکرد در ابعاد عمومیشاخص های ارزیابی عملکرد عمومیبراساسابعاد و محورهای نظام های مدیریتی و شهروند مداری توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تهیه و پس ازتصویب شورای عالی اداری به دستگاههای اجرایی ابلاغ میگردد.
ب - تدوین شاخص های ارزیابی عملکرد در ابعاد اختصاصی :
شاخص های ارزیابی عملکرد اختصاصی براساس ابعاد و محورهای مذکور در بند (ب) ماده (3) این آییننامهتوسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور از قوانین برنامه توسعه، احکام خاص مندرج در قوانین بودجه، قوانین ومصوبات خاص مجلس، دولت و شوراهای قانونی و برنامه های اعلام شده رییس جمهور به مردم و برنامه هایوزیران به مجلس با هماهنگی و همکاری دستگاههای ذیربط تهیه و پس از تصویب شورای عالی اداری به کلیهدستگاههای اجرایی ابلاغ میگردد.
تبصره 1 - سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این آییننامه نسبت بهتدوین شاخص های عمومیو اختصاصی و ضریب اهمیت آنها و استانداردهای هر شاخص براساس محورهایتعیین شده اقدام نماید.
تبصره 2 - تغییرات احتمالی در شاخص ها و استانداردها و دستورالعمل های مربوط براساس موارد مذکور دربندهای (الف) و (ب) ماده (3) این آییننامه، تدوین و پس از سیر مراحل پیشبینی شده در قالب برنامه ارزیابیعملکرد هر سال به همراه قانون بودجه به دستگاههای اجرایی ابلاغ میشود.
ماده 5- فرآیند اجرای ارزیابی به شرح زیر است:
الف - فرآیند ارزیابی در ابعاد عمومی
1 - ابلاغ شاخص ها و استانداردها و ارسال دستور العمل ها و برگه های مربوط به دستگاه اجرایی تا نیمه دی ماههر سال توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
2 - توجیه و آموزش مدیران و مسئولین مربوط که در تکمیل برگه ها سهیم میباشند، تا پایان دی ماه هر سال.
3 - تکمیل برگه ها براساس دستورالعمل های مربوط توسط دستگاه اجرایی و تحویل آنان همراه با مستنداتمربوط به شورای تحول اداری دستگاه، تا پایان بهمن ماه هر سال.
4- بررسی برگههای تکمیل شده و تأیید آنها براساس مستندات عملکرد واقعی توسط شورای تحول اداری دردستگاه، تا نیمه اسفندماه هر سال.
5 - ارسال گزارش عملکرد (نحوه انجام ارزیابی، برگههای تکمیل شده و مستندات عملکرد واقعی) به سازمانمدیریت و برنامه ریزی کشور، تا پایان فروردین ماه سال بعد.
6 - بررسی اطلاعات دریافتی از دستگاه اجرایی و مقایسه عملکرد واقعی با عملکرد مطلوب در سازمانمدیریت مدیریت و برنامه ریزی کشور تا پایان خردادماه سال بعد.
7 - امتیازدهی و رتبه بندی عملکرد دستگاه در محورهای تعیین شده براساس مدل ارزیابی عملکرد تا پایاننیمه اول تیرماه سال بعد.
ب) فرآیند ارزیابی در ابعاد اختصاصی:
1- ابلاغ شاخص ها و استانداردها و ارسال دستورالعمل ها، برگه ها و فهرست سئوال ها به دستگاه اجرایی بههمراه میزان انتظارات دولت در محورهای اختصاصی در دی ماه هر سال توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزیکشور.
2- مشاهده، قضاوت و تکمیل برگه ها بر اساس فهرست سئوال ها در دستگاه اجرایی در بهمن ماه هر سال.
برگه ها باید توسط مدیران مسئول و مجریان تکمیل شده و پس از تلفیق در واحد ارزیابی عملکرد دستگاه بهتصویب مراجع ذیربط برسد.
3- بررسی برگه های تکمیل شده و تائید آنها بر اساس مستندات عملکرد واقعی توسط شورای تحول اداریدستگاه در نیمه اسفند ماه هر سال.
4- ارسال گزارش عملکرد (نحوه انجام ارزیابی برگه های تکمیل شده و مستندات عملکرد واقعی) به سازمانمدیریت و برنامه ریزی کشور تا پایان فروردین ماه سال بعد.
5- بررسی اطلاعات دریافتی از دستگاه اجرایی و مقایسه عملکرد واقعی با عملکرد مطلوب در اردیبهشت ماهسال بعد.
6- امتیازدهی و رتبه بندی عملکرد دستگاه در محورهای تعیین شده براساس مدل ارزیابی عملکرد در نیمه اولتیرماه سال بعد
ج) فرآیند تلفیق و تدوین گزارش جامع عملکرد:
1-دریافت و استفاده از گزارش عملکرد دستگاهها در محورهای عمومیو اختصاصی.
2- بهره گیری از نظرات و نتایج تصمیمات شورای عالی نظارت سازمان و استفاده از گزارشهای نظارتی دفاتربخشی و دیگر واحدهای نظارتی و بازرسی سازمان و موسسات تابعه.
3-بهره گیری از گزارش ها و نتایج اقدامات سازمان ها وموسسات نظارتی و بازرسی کشور.
4- استفاده از نتایج افکارسنجی میزان رضایت شهروندان از دستگاههای اجرایی.
5-استفاده از نتایج نظارت بر شرکت های دولتی.
6- تجزیه و تحلیل اطلاعات و گزارش های دریافتی.
7-رتبه بندی دستگاه ها بر اساس امتیازات مکتسبه و ضرایب اهمیت مربوط تا پایان تیرماه هر سال.
8-تهیه گزارش جامع از میزان موفقیت دستگاه های اجرایی و ارایه آن به رییس جمهور در شهریور ماه هر سال.
تبصره 1- سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور از طریق مرکز آمار ایران در هر دوره ارزیابی نسبت به افکارسنجی میزان رضایت شهروندان از دستگاه های اجرایی اقدام و نتایج حاصل را در ارزیابی دستگاه منظور مینماید.
تبصره 2- شورای عالی اداری میتواند اجرای این آییننامه را در سال اول به تعدادی از دستگاه های اجراییتسری دهد تا پس از رفع نارسایی های احتمالی در برگه ها و دستورالعمل های ذیربط، اجرای آن در سال بعد به کلیهدستگاه های مشمول تسری یابد.
ماده 6- ساختار اجرایی و تصمیم گیری درخصوص ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی کشور به شرح زیرتعیین میگردد:
الف - سیاست گذاری ، هماهنگی و اتخاذ تصمیمات کلی در خصوص اجرای ارزیابی عملکرد دستگاه هایاجرایی کشور، به عهده شورای عالی اداری بوده و این شورا علاوه بر موارد مذکور عهده دار وظایف زیر نیز میباشد:
1 - تأیید دستورالعمل ها و شاخص های ارزیابی عملکرد.
2 - تصویب رتبه دستگاه ها بر اساس امتیازات کسب شده و انتخاب دستگاه های اجرایی نمونه و برتر.
3 - تأیید گزارش جامع عملکرد دستگاه ها به منظور ارایه به رییس جمهور.
ب - شورای تحول اداری در هر وزارتخانه علاوه بر وظایف موضوع ماده (5) این آییننامه عهده دار بررسینتایج ارزیابی واحدهای ذیربط و تأیید و پیگیری امور ارزیابی میباشد.
تبصره 1- کمیسیون های تحول اداری موسسات وابسته به وزارتخانه ها و سازمان های دولتی موظفند بااستفاده از ابعاد و شاخص های عمومیو اختصاصی مصوب و در چارچوب ضوابط این آییننامه نسبت به ارزیابیعملکرد موسسه ذیربط اقدام نموده و نتایج حاصل را درقالب گزارش جامعی به سازمان مدیریت و برنامه ریزیکشور ارسال نمایند.
تبصره 2- ستادهای برنامه ریزی تحول اداری استان ها موظفند با استفاده از ابعاد و شاخص های عمومیواختصاصی مصوب و درچارچوب ضوابط این آییننامه نسبت به ارزیابی عملکرد شاخص های استانی واحدهایاجرایی مستقر در استان اقدام نموده و نتایج حاصله را ضمن بهره برداری دز سطح استان و رتبه بندی واحدهایاجرایی استان ، در قالب گزارش جامعی به واحد مربوط در سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ارسال نمایند.
تبصره 3- سازمان های مدیریت و برنامه ریزی استانها عهده دار هماهنگی لازم برای اجرای ارزیابی عملکرددر واحدهای استانی میباشند.
ج) عنوان دفاتر بازرسی و پاسخگویی به شکایات به دفاتر ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات اصلاحمیشود و دفاتر مزبور مسئولیت پیگیری و اجرای ارزیابی عملکرد را در دستگاه ها به عهده دارند.
سازمان هایی که دارای چنین دفاتری نیستند یکی از مشاورین رئیس سازمان عهده دار این وظیفه خواهد بود.
تبصره - شرح وظایف و تشکیلات دفاتر یاد شده با توجه به توسعه وظایف آنان، مورد بازنگری قرار میگیرد.
د) دفتر بهبود مدیریت و ارزیابی عملکرد سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است با تشکیل جلساتو هماهنگی با مسئولین ارزیابی عملکرد دستگاه ها اقدامات لازم را برای توجیه و پیگیری اجرای این تصویبنامهبعمل آورد.
ماده 7- نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد به شرح زیر مورد استفاده قرار میگیرد:
1-ارشاد و راهنمایی دستگاه ها در جهت بهبود مدیریت
2-ارتقای پاسخگویی و شفافیت دستگاه های اجرایی.
3-ارتقای مدیران در چارچوب ضوابط و نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد.
4- ارایه نتایج ارزیابی دستگاه های اجرایی ( با توجه به امکانات و منابع در اختیار) به رییس جمهور به منظورآگاهی از وضعیت عملکرد دستگاه ها ( نقاط قوت و ضعف).
5 - آگاهی مردم از وضعیت عملکرد دستگاهها و در نتیجه افزایش اعتماد عمومی.
6- نظام مند نمودن فعالیت ها و اقدامات دستگاه های اجرایی از طریق باز خوردهای نتایج ارزیابی.
7- تصحیح اهداف، سیاستها، وظایف و برنامه های دستگاههای اجرایی و بررسی فلسفه وجودی آنها بااستفاده از نتایج بدست آمده از ارزیابی عملکرد و تدوین واقع بینانه آنها.
8- تشویق دستگاه هایی که عملکرد برتر داشته اند با استفاده از ساز و کارهای مختلف و مناسب.
9- معرفی پنج دستگاه نمونه ( در جشنواره شهید رجایی) که بالاترین رتبه را کسب نموده اند.
10- دادن تذکرات لازم به دستگاه ها درخصوص عملکرد ضعیف و غیر قابل قبول.
تبصره - سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است اقدامات لازم را در خصوص اجرای موارد اشارهشده در ماده مذکور به عمل آورده و نتایج حاصله را به طور مستمر در قالب گزارشی به شورای عالی اداری ارایهنماید.
ماده 8- کلیه وزارتخانه ها ، موسسات و شرکت های دولتی و موسسات و شرکت هایی که شمول قانون بر آنهامستلزم ذکر نام است از جمله بانکها، بیمه ها، شرکت های نفت، گاز، پتروشیمیو همچنین کلیه دستگاه هایی که بهنحوی از انحاء از بودجه عمومیاستفاده مینمایند مشمول مفاد این آییننامه میباشند.
ماده 9- ارزیابی عملکرد دستگاه های اجرایی کشور به صورت مستمر و سالانه انجام و گزارش آن هر سالتوسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تهیه و تنظیم و پس از سیرمراحل تأیید ، تا پایان مردادماه سال بعد بهرئیس جمهور ارایه میگردد.
ماده 10- سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مسئول حسن اجرای این آییننامه میباشد و کلیه دستگاه هاییاجرایی موظف اند همکاری های لازم را به منظور اجرای صحیح و دقیق آن با سازمان یاد شده به عمل آورند.
ماده 11 - سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است حداکثر ظرف شش ماه نظام ارزیابی استراتژیککشور را مبتنی بر شاخص های کلان و محوری و منطبق با استانداردهای جهانی تهیه و به شورای عالی اداری ارایهنماید، تا بر آن اساس، امکان سنجش میزان موفقیت سیاست ها و جهت گیری های اساسی کشور در مقایسه با سایرکشور ها میسر شود و بر آن مبنا گزارش های لازم برای سطوح مختلف تصمیم گیری کشور فراهم گردد.
محمدرضا عارف - معاون اول رییسجمهور
